نخستین نشانه های جنگ سرد جدید بین روسیه و غرب
درحالیکه هنوزچند هفته از آغاز بکار دولت جدید بایدن در امریکا نگذشته نخستین نشانه های تنش و سردی روابط میان امریکا و اتحادیه اروپا از یک سو و روسیه از دیگر سو آشکار شده است.
ماجرا از آنجا شروع شد که بلافاصله بعد از مراسم تحلیف جو بایدن در کاخ سفید، الکسی ناوانلی منتقد ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با حمایت و پشتیبانی تبلیغاتی و سیاسی غرب از آلمان به روسیه بازگشت و در پی آن موج تظاهرات ضد پوتین در مناطق مختلف روسیه به راه افتاد که در نهایت به بازداشت بیش از 10 هزار نفراز جمله خود ناوانلی و محکومیت وی انجامید.
این اقدامات موجی از انتقادها را در اتحادیه اروپا و امریکا علیه روسیه به راه انداخت و در این فضا جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به مسکو سفر کرد تا ضمن گفتگو با مقامات روسیه درباره دیگر مسائل فی مابین، امکان آزادی ناوانلی را فراهم سازد.
در مقابل مقامات روسیه ضمن اینکه از گفتگو در دیگر مسائل استقبال و بر استمرار و تقویت روابط تاکید کردند اما در این خصوص نه تنها کوتاه نیامدند بلکه حکم محکومیت ناوانلی را اعلام کردند و درعین حال سفرای آلمان، لهستان و سوئد را به دلیل شرکت در تظاهرات ضد دولتی عنصر نامطلوب شناخته و آنها را اخراج کردند.
در واقع بورل در این سفر حامل پیام دولت بایدن به روسیه بود و مقامات روسیه هم با این برداشت که اگر در قبال این درخواست کوتاه بیایند دیگر جلوی درخواست های بعدی آنها را نخواهند گرفت با اخراج سفرای سه کشور اروپایی ضرب شست در برابر آن نشان دادند. دولت جدید بایدن دل پری از روسیه و شخص پوتین دارد و به نوعی می توان گفت از همان اول بنا را برانتقام و تلافی گذاشته است.
با وجود اینکه دلایل و نشانه های زیادی وجود دارد که نشان می دهد در شکست حزب دموکرات درانتخابات سال 2016 و به قدرت رسیدن مشکوک ترامپ در همان سال مثلث نتانیاهو، بن سلمان و بن زاید نیز نقش اساسی و تعیین کننده داشتند اما آنها همیشه شکست خود را از چشم روسیه می دیدند و آن را به دخالت در انتخابات امریکا متهم می کردند و اکنون نیز خود را برای انتقام و تلافی محق می دانند.
از این رو دولت نوپای بایدن از همان روزهای نخست هجمه علیه روسیه را شروع کرده و حتی حاضر شده لحن خود را نسبت به چین ملایم سازد و حداقل در مواضع اعلامی سیاست صبر استراتژیک را در قبال پکن اعلام کند هرچند که برخی نشانه ها از جمله کودتا علیه دولت غرب گرای میانمار نشان می دهد که چینی ها نیز ساکت ننشسته و متناسب با تغییراوضاع و شرایط به آرایش دفاعی جدید دست زده اند.
در مجموع آنچه از قرائن و شواهد بر می آید اگر در دوره ترامپ، امریکا اولویت را به مقابله با چین قرار داد اما اکنون با جابجایی قدرت در کاخ سفید اولویت به مقابله با روسیه داده شده است.
تا اینجای کار ماهیت حملات غرب بیشتر از جنس نرم و تهاجمی بوده اما پاسخ روسیه ماهیت تدافعی و از جنس نسبتا سخت بوده و در صورتی که این روند ادامه پیدا کند احتمال اینکه به رویکردهای سخت نظامی هم کشیده شود، وجود دارد.
-------------------------------------------------
احمد کاظم زاده